Bakalavriat yo’nalishi:
5150700 – Instrumental ijro (pianino (organ))
Magistrning yo’nalishi:
5A5150701 – Instrumental ijro (pianino (organ))
Kafedrada o’qitiladigan fanlar
Bakalavr o’quv intizomlari:
- Fortepiano ijrosi (organ)
- Fortepiano ansambli
- Notani varoqdan o’qish
- Sahna mahorati
- Organ
Magistraturaning maxsus fanlari:
- Fortepiano (organ)
- Magistrlik dissertatsiyasi
Kafedral hamkorlik shartnomalari:
- V. Uspenskiy nomidagi RIMAL.
- R. Glier nomidagi RSMAL.
Fortepiano fakulteti Toshkent davlat konservatoriyasida birinchilardan bo’lib ochildi. Uning pedagogik va ijrochilik tamoyillariga Moskva va Leningrad fortepiano maktablarining eng yaxshi an’analari ta’sir ko’rsatdi. Bunga ko’p jihatdan ushbu maktablarning turli davrlarda kafedrada ishlagan o’qituvchilari – vakillari yordam berishdi.
Fortepiano kafedrasini boshqargan birinchi pianinochi taniqli musiqachi, dotsent S. A. Kozlovskiy edi. Keyinchalik kafedrani taniqli professorlar boshqargan, bular: B.L.Volman (1938), K.N. Mixaylov (1944), T. Kotlyarevskaya (1945).
Maxsus fortepiano kafedrasida ish boshlagan birinchi o’qituvchilar orasida taniqli toshkentlik o’qituvchilar A.G.Goldberg, F.A.Tsaregradskiy, A.A.Gede, A.A.Podgorniylar ham bor edi. 1936 yilda kelgan mutaxassislar orasida S. A. Kozlovskiy, Yu. N. Venkov, A. S. Lisovskiylarning ismlari keng tanilgan. 1937 yildan boshlab T.M.Kotlyarevskaya, 1938 yildan – N.M.Yablonovskiy, 1939 yildan – A.M.Litvinov ish boshladi.
Urush paytida Toshkentga evakuatsiya qilingan Leningrad konservatoriyasining taniqli mutaxassislari bilan ijodiy aloqalar o’quv jarayonini faollashtirishga va pedagogik mahoratni oshirishga katta ta’sir ko’rsatdi. Ular orasida L. N. Nikolaev, P. A. Serebryakov, S. N. Savshinskiy, N. Ye Perelman, M. Ya Xalfin va boshqalar bor edi. T. Nikolaeva, V. Gornostaeva, M. Voskresenskiy, A. Goldenveyzer, E. Gilels, S. Faynberg, L. Oborin, A. Merovich, V. Sofronitskiy, G. Kogon yakkaxon konsertlar, konsultatsiyalar va mahorat darslarini kelib o’tkazishdi.
Ulug’ Vatan urushi tugagandan so’ng, iqtidorli ijrochi, tajribali o’qituvchi va bilimdon metodist A.V.Birmak Toshkentga Leningrad konservatoriyasidan kelgan. Uning rahbarlik qilgan yillari (1948-1957) kafedra uchun juda samarali bo’ldi. U talabalarning ijro mahorati darajasining sezilarli darajada o’sishiga erishdi. Bir qator ma’ruzalar va dokladlar orqali u uslubiy fikrni faollashtirishga hissa qo’shdi, iste’dodli ijrochilarni ishlashga jalb qildi: Sh. I. Roxlina, V. N. Slonim, Z. Sh. Tamarkina, A. M. Gekkelman. Bular katta miqyosdagi, yuqori professional mahoratga ega pianistlar, yorqin ijodiy shaxslar edi. Ularning faol konsert faoliyati va pedagogik mahoratining yuqori natijalari kafedra tarixida chuqur iz qoldirdi. Nisbatan qisqa vaqt ichida ular yuqori malakali mutaxassislarning butun jamoasini tayyorladilar, ularning ko’plari o’z maktablarida V.A Uspenskiy, R. Glier nomidagi, shuningdek, shahar va viloyatlar bolalar musiqa maktablarida. o’qituvchilarining ishlarini davom ettirdilar.
Boshqa mamlakatlardan mutaxassislarni ishga taklif qilish an’anasi keyinchalik ham davom ettirildi: A.L.Sakovnin, G.N. Dubrovskaya, N.B. Retsker, V.K.Afanasyev, B.V. Evlampiev, A.N. Danilova, V.P.Zaxarchenko, Yu.V.Levin va boshqalar kafedrada ishladilar.
An’analar davomiyligi estafetasini keyingi avlod qabul qildi:
- Yu.Yusupova – V.S.Belov va N. B. Retsker shogirdi (Moskva)
- B. Kalmikova – V. I. Slonimning shogirdi (Leningrad)
- Sh.Polatxonova – A. M. Litvinov (Moskva), A. M. Gekkelman (Leningrad) va E. Ya.Liberman (Moskva) talabalari
M.V.Gumarov – G. B. Kalmıkova va O. Yu.Yusupovaning shogirdi (Toshkent)
- X. Gulyamova – A.M.Litvinov (Moskva) va A.M.Gekkelman (Leningrad) talabalari
- A. G’ofurova – A. M. Gekkelman (Leningrad) va O. Yu. Yusupova (Toshkent) talabasi
- Ahmedjonova – A.M. Gekkelman (Leningrad) va O. Yu.Yusupova (Toshkent) talabasi
- Fayzieva – G. B. Kalmıkova va M. V. Gumarov (Takshent) shogirdi
Bundan tashqari, kafedra xodimlari boshqa davlatlarning oliy o’quv yurtlarida tahsil olgan mutaxassislar bilan to’ldirildi:
E.Z.Mirkassimova – E.K.Virsaladzening shogirdi (Moskva)
- R. Sharipova – L. N. Oborin, P. V. Messner (Moskva) talabasi
- S. Lebedeva – N. P. Emelyanovaning shogirdi (Moskva)
- M. Doljenkova – P. A. Serebryakov shogirdi (Leningrad)
Maxsus fortepiano kafedrasi faoliyati muayyan shakllanish va rivojlanish bosqichlarini bosib o’tdi. Birinchi yillar o’quv jarayonini barqarorlashtirish, maqbul o’quv rejalari va dasturlarini izlash, keng konsert va ma’rifiy faoliyatni boshlash, umumiy musiqiy madaniyatni ko’tarish, yangi talabalarni fortepiano ijrochiligiga jalb qilish bilan ajralib turdi.
60-yillarda O’zbekistonning boshqa shaharlarida ko’plab musiqa maktablari ochila boshladi, bu esa professional kadrlarga talabning oshishiga olib keldi. Muammoni zudlik bilan hal qilish uchun 1957 yilda Toshkent konservatoriyasida sirtqi bo’lim ochildi, u mavjud bo’lgan yillar davomida juda ko’p sonli pianist o’qituvchilarni bitirgan. Shu bilan birga, har bir kursda oldindan taqdim etilgan ishlarning ajralmas ijrosini ta’minlaydigan majburiy dasturlar joriy etiladi. 1974 yildan to shu kungacha faoliyat yuritib kelayotgan har yili o’tkaziladigan sinf oqshomlari va o’zbek kompozitorlari musiqa festivali joriy etildi.
Bularning barchasi pionistlar darajasining sezilarli darajada oshishiga olib keldi va ularning turli tanlovlar muhitiga jalb qilinishiga hissa qo’shdi. Shunday qilib, 1960, 1964 va 1972 yillarda bo’lib o’tgan O’rta Osiyo va Qozog’iston respublikalarida o’tkazilgan birinchi tanlovlarda sovg’alarga Konservatoriyaning talabalari va yosh o’qituvchilari: R. Kerer, V. Afanasyev, D. Jahongirova, Yu. Kenzer, D. Magazinnik, N Tsintsadze, D. Mirsagatova va 199 yilda S. Gafurova, B. Xaknazarova, E. Murskiy, U. Palvanovlar estafetani davom ettirdilar va.ega bo’ldilar.
1961 yilda Butunittifoq pianistlar tanlovida birinchi sovrinni qo’lga kiritgan talaba Rudolf Kererning yorqin g’alabasidan keyin Toshkent davlat konservatoriyasining obro’si sezilarli darajada oshdi. Musobaqadan so’ng darhol u Moskva Filarmoniyasiga solist sifatida taklif qilindi va Moskva Konservatoriyasida o’qituvchilik qildi. Kelajakda dunyoning ko’plab mamlakatlaridagi tinglovchilar ajoyib musiqachi san’ati bilan tanishdilar.
Talabalarning ko’plab kontsertlar, tanlovlar, festivallarda faol ishtirok etishi, repertuarining kengayishi va murakkablashishi – bularning barchasi ularning pianistlikning yanada yuqori darajasiga erishishiga, texnik mahoratining va ijro mahoratining oshishiga olib keldi. Respublikada ijrochilik madaniyati oshganligi xalqaro maydonga pianist talabalarning chiqishi bilan tasdiqlandi.
2006 yilda maxsus fortepiano kafedrasida turli yo’nalishlarda olib borilgan ilmiy va uslubiy tadbirlar kuchaytirildi. Ulardan biri – O’zbekiston kompozitorlari musiqasini ijro etish muammolarini o’rganish. Kafedra o’qituvchilari G. Mushel, S. Jalil, D. Saydaminova, E. Salixov, N. Zakirov, B. Gienko, D. Yanov-Yanovskiy, A. Berlin, A. Litvinov, R asarlarini o’rganishga kirishdilar. Abdullaev, A. Mansurov va boshqalar.Yana bir yo’nalish – bu ijrochining ijodiy faoliyatini talqin qilishning ta’lim yondashuvlarini o’rganish. O’zbekistonda fortepiano, kamer va ansambl ijodining shakllanish tarixi bo’yicha o’quv qo’llanma nashr etildi, shuningdek A.S.Lisovskiy, N.M.Yablonovskiy, T.M.Kotryarevskaya, A.M.Litvinov, L.B.Shvarts, VI Slonim, Sh.I.Roxlina, Z. Sh.Tamarkina, AM Gekkelman, O. Yu.Yusupova, R. Kerer, GB Kalmikovalarning ijodiy portretlari nashr ettirildi.
Bugungi kunga qadar kafedra bitiruvchilari nafaqat O’zbekistonda, balki uning chegaralaridan tashqarida ham faol faoliyat ko’rsatmoqdalar. Ko’p sonli pianistlar xalqaro tanlovlarning laureatlariga aylanishdi. Ko’pchilik chet elda o’tkazilgan tanlovdan muvaffaqiyatli o’tib, Evropa va Qo’shma Shtatlardagi oliy o’quv yurtlariga o’qishga kirmoqdalar va o’qishni tugatgandan so’ng u erda ishlashga taklif qilinmoqdalar va shu bilan O’zbekiston pianistlar maktabi muvaffaqiyatlarini oshirmoqdalar.